تحولات فضاهای عمومی شهری درایران تحت تاثیر تبادلات فرهنگی ایران و غرب ( مطالعه موردی : میادین شهر تهران در 200 سال اخیر)

اطلاعات و بررسیهای موجود در باره فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران بسیار اندک است . اما با توجه به همین اطلاعات می توان اظهار داشت که فضاهای شهری در گذشته از لحاظ کارکردی و کالبدی غالبا از کارایی مناسبی برای زندگی درآن برخوردار بوده اند. در حالیکه برخی از انواع بسیار مهم فضاهای شهری در دوره معاصر مانند خیابانها و میدانها فاقد کارایی لازم برای زندگی شهری هستند و غالبا نقش ارتباطی آنها به صورت مهمترین کارکرد و دربرخی موارد تنها کارکرد آنها درآمده است . در شهرهای بزرگ با وجود آنکه مردم در طول روز برای جابجایی در شهر در اینگونه فضاها حضور دارند ، اما به سبب آلودگیهای محیطی از قبیل آلودگی هوا، آلودگی صوتی و ازدحام و همچنین فقدان فعالیتهای اجتماعی ، حضور در این فضاها برای آنها نه تنها خوشایند نیست بلکه از آن فضاها گریزان نیز می باشند. علاوه براین فضاهای شهری مناسبی هم برای بسیاری از فعالیتهای مهم اجتماعی وجود ندارد. برای مثال در گذشته در هر دوره تاریخی در پایتخت و شهرهای بزرگ و مهم ، یک میدان حکومتی - عمومی وجود داشت که بسیاری از جشنها و مراسم اجتماعی ، مذهبی و ملی در آن برگزار می شد بسیاری از اینگونه میدانها برای پاسخگویی به فعالیتهای گوناگون و متنوع شهری و اجتماعی از لحاظ کالبدی با توجه به اصول کم وبیش معینی طراحی و ساخته می شدند ، یا به تدریج شکل می گرفتند. با وجود الگوهای نسبتا کارآمد برای طراحی میدانهای حکومتی - عمومی و میدانهای عمومی ، با شروع تهاجم فرهنگی غرب مردم ما را گونه ای خودباختگی فراگرفت. این تقلید از غرب باعث شد که در دوره معاصر تهران به عنوان مرکز کشوری با سابقه درخشان در شهرسازی فاقد یک میدان عمومی مناسب از لحاظ کالبدی و کارکردی باشد که آئین ها و جشنهای رسمی و مذهبی و ملی در آن به خوبی برگزار شود. شناخت فضاهای معماری و شهری ، تاریخی می تواند زمینه مناسبی برای درک الگوهای سنتی پدید آورد تا با توجه به آن بتوان فضاهایی خلق کرد که ضمن دارا بودن خصوصیات کالبدی و کارکردی مناسب از هویت فرهنگی مناسبی نیز برخوردار باشد.